Stemming voor Het Erfgoedjuweel 2025 is geopend

Om de twee jaar reikt stad Antwerpen haar monumentenprijs Het Erfgoedjuweel uit. Voor deze editie maken vakjury en publiek tussen 8 augustus en 15 september hun keuze uit vijf panden met erfgoedwaarde die vakkundig gerestaureerd werden: Het Archief, Campus Opera, De Living – kasteel Boekenberg, Hotel Dumont en Woning Jespers. Hun renovatieverhalen ontdekken en stemmen kan in de tijdelijke expo in het stadhuis of op www.heterfgoedjuweel.be. Wie stemt, maakt kans op een overnachting in een monument.

Antwerps erfgoed in de kijker

Antwerpen telt tal van historische panden waar de stad trots op is. Dankzij inspirerende herbestemmingen en restauraties maken ze ook deel uit van de toekomst van de stad. Om deze initiatieven te belonen reikt stad Antwerpen haar monumentenprijs ‘Het Erfgoedjuweel’ uit. De publiekslieveling en de favoriet van de vakjury krijgen elk een prijs van 5.000 euro. Ook wie stemt, maakt kans op een prijs: een overnachting in een monument.

“Iedereen kent Het Steen of de Kathedraal, maar Antwerpen telt o zo veel historische gebouwen die minder bekend zijn, maar daarom niet minder bemind”, zegt waarnemend burgemeester Koen Kennis. “Het Erfgoedjuweel zet die verborgen parels in de kijker: een jaarlijkse zoektocht naar minder gekende erfgoedschatten die met zorg zijn gerestaureerd en opnieuw aan de Antwerpenaar worden gegeven. Uit deze vijf schitterende restauraties een winnaar kiezen, zal allesbehalve eenvoudig zijn. Elk van hen geeft onze stad op zijn eigen manier meer karakter en smoel.”

In januari werd de oproep voor deze editie gelanceerd, waarbij iedereen die de afgelopen 5 jaar een pand had gerestaureerd, gerenoveerd of herbestemd, kon meedoen. Uit alle kandidaten selecteerde een vakjury van erfgoedexperten vijf finalisten.

Vijf finalisten strijden om titel

Kasteel Boekenberg werd in het midden van de 18de eeuw in rococostijl ontworpen door architect Jan Pieter van Baurscheit als hof van plaisantie. Het werd nadien eigendom van de stad, die het gebruikte voor diverse zorgfuncties. Het kasteel werd volledig gerestaureerd en herbestemd tot een cohousingproject voor vijftigplussers (De Living), met negen wooneenheden en een aantal gemeenschappelijke ruimtes, met ook mogelijkheid tot activiteiten door de buurt.

Verscholen in de Geefsstraat staat een uniek gebouw: het voormalige Provinciaal Archiefdepot, ontworpen in 1850 - 1851 door Théodore Lebens. De vormgeving van het pand was traditioneel, maar de materiaalkeuze was revolutionair. Met het oog op brandveiligheid werd het gebouw opgetrokken met een gietijzeren binnenskelet. Het interieur bleef goed bewaard maar de gevel was toe aan renovatie. Die werd met veel oog voor detail gerenoveerd en schittert weer in zijn oorspronkelijke glorie. Tot 1980 deed het gebouw dienst als archief. Sinds 2022 is er een wijnbar op de eerste en tweede verdieping en een bakkerij op het gelijkvloers.

In 1909 bouwde Eugène Geefs deze woning met atelier voor zijn broer, beeldhouwer Georges Geefs. Rond 1927 kocht kunstenaar Floris Jespers het pand en liet het volledig verbouwen naar ontwerp van Frits De Mont. Aanpassingen en toevoegingen van architecten en kunstenaars als Huib Hoste, Leon Stynen, Jan De Mol, Paul van Ostaijen en Floris Jespers zelf maakten van het huis een modernistisch kunstenaarsatelier, doordrongen van licht, ritme en functionaliteit. De huidige eigenaar renoveerde het pand vijf jaar lang, en nu ademt het nog steeds geschiedenis. 

In 1880 liet geoloog en mijnbouwkundige André Dumont drie woningen bouwen, naar ontwerp van Joris Helleputte, een sleutelfiguur binnen de neogotiek. Het centrale, neogotische Hotel Dumont fungeerde als zijn privéwoning. Om de uitstraling ervan te vrijwaren, gaf hij ook opdracht voor de bouw van de twee aanpalende panden. Twee van de drie vormen vandaag nog steeds een harmonieus geheel. Na jaren van verval werd het gebouw grondig gerenoveerd en gerestaureerd. In de tuin werd een nieuw paviljoen gerealiseerd, dat dienstdoet als vakbibliotheek en ontmoetingsruimte. Wat ooit begon als een statige privéwoning, groeide uit tot een open, inspirerende plek voor iedereen die zich inzet voor literatuur. 

Marc Appel en Jan Welslau ontwierpen dit modernistische gebouw in 1946 op een perceel van 1500 m² tussen de Jezusstraat en de Kipdorpvest. Acht jaar later was het klaar. Van 1954 tot 2015 deed het dienst als Provinciaal Veiligheidsinstituut, opgericht om het aantal arbeidsongevallen in de Antwerpse haven te verminderen. In de jaren 1990 werd het pand stevig verbouwd. KU Leuven kocht de site in 2022 en liet het gebouw in ere herstellen. Twee jaar later opende Campus Opera de deuren: het is vandaag een innovatief leercentrum voor studenten van de Faculteiten Letteren en Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen.

Het Archief ©LucidHotel Dumont ©LucidWoning Jespers ©Lucid

Campus Opera ©LucidKasteel Boekenberg ©Lucid

Expo in stadhuis en Open Monumentendag

Alle Antwerpenaren worden uitgenodigd om de 5 finalisten te ontdekken en te stemmen via: ​

Op donderdag 2 oktober worden de publiekswinnaar en de winnaar van de vakjury bekendgemaakt.

In de mediagalerij staan de foto van de finalisten. Opgelet, dit beeldmateriaal is uitsluitend bedoeld voor publicatie in de pers.