Stad zoekt ontwerpteam voor nieuw Collectie Centrum Antwerpen 

Vrijdag 7 juli 2023

Het college heeft de architectuuropdracht goedgekeurd voor het Collectie Centrum Antwerpen. Dat nieuwe gebouw, dat een plek krijgt in het nieuwe Pomppark Zuid, zal de uitgebreide erfgoedcollectie van de stad huisvesten. Naast opslag en beheer moet het gebouw het ook mogelijk maken om kunstschatten te ontsluiten voor het publiek, specifieke vakkennis uit te dragen en een actief restauratiebeleid te voeren. Ook op het vlak van innovatie en duurzaamheid mikt de stad hoog: de ambitie is een passiefbouw met een minimale ecologische voetafdruk. Architectenbureaus kunnen hun kandidatuur voor de selectiefase indienen tot half september.  

Stad Antwerpen beheert talrijke musea, erfgoedinstellingen en archeologisch materiaal, goed voor zo’n 800.000 collectiestukken. Van die indrukwekkende erfgoedcollectie wordt slechts een beperkt deel tentoongesteld. Het overgrote deel wordt bewaard in verschillende erfgoeddepots, niet zichtbaar voor het publiek. De huidige manier van opslag staat voor enkele grote uitdagingen: sommige depots hebben bouwfysische problemen, de gespreide opslag werkt suboptimaal, er is een capaciteitsprobleem, en de huidige manier van beheer wordt onbetaalbaar. 

Na een haalbaarheidsonderzoek kiest de stad nu voor de realisatie van een gloednieuw Collectie Centrum Antwerpen in het toekomstige Pomppark Zuid. In dat centrale gebouw zal de erfgoedcollectie op een veilige, efficiënte en dynamische manier beheerd worden, onder optimale en toekomstbestendige bewaarcondities. De collectie zal er kunnen geraadpleegd worden en waar mogelijk publiek ontsloten. De stad wil een actief restauratiebeleid voeren en specifieke vakkennis breder uitdragen. 

Schepen voor cultuur Nabilla Ait Daoud: “Met de plannen voor het Collectie Centrum Antwerpen maken we werk van één groot depot: het fysieke geheugen van de stad. Onze vele musea en erfgoedinstellingen beheren een imposant cultureel patrimonium. Het gaat letterlijk om honderdduizenden collectiestukken, van het simpelste gebruiksvoorwerp tot de allergrootste kunst, van een antieke kurkentrekker tot de werken van Rubens en Jordaens. Al die objecten samen vormen de Antwerpse geschiedenis. We hebben de verantwoordelijkheid om dat rijke culturele erfgoed met zorg te bewaren en het door te geven aan de volgende generaties Antwerpenaars.”

Innovatie en duurzaamheid 

Het Collectie Centrum Antwerpen wil een innovatief en progressief erfgoeddepot zijn waar de lat op alle vlakken hoog ligt. Voor het gebouw zelf streeft de stad dan ook naar een minimale ecologische voetafdruk en een maximale duurzaamheid als integrale benadering, gecombineerd met een grote flexibiliteit om in te spelen op veranderende behoeftes. Er zal ingezet worden op een passiefgebouwconcept dat met een minimum aan technieken en energie kan beantwoorden aan de vereiste klimatologische condities. Op die manier blijft de bewaring van de erfgoedcollectie ook in de toekomst betaalbaar. 

Locatie als maatschappelijke meerwaarde 

Door de inplanting in het nieuwe Pomppark Zuid zal het Collectie Centrum Antwerpen een maatschappelijke meerwaarde creëren voor zowel gebruikers, parkbezoekers als omwonenden. Het gebouw zal deel uitmaken van het landschap en de beleving van het park. In het ontwerp van het park is al rekening gehouden met de inplanting van het nieuwe gebouw. 

Annick De Ridder, schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening en voorzitter van AG Vespa: "Het nieuwe Collectie Centrum Antwerpen past mooi in het nieuwe uitdagende stadsontwikkelingsverhaal dat we met de stad schrijven, dat van de Ringstad. We verbinden verschillende stadsdelen slim en organisch met elkaar door de barrière van de Ring weg te werken. We creëren een nieuw stedelijk programma met lokale publieke voorzieningen en veel groen voor de omliggende wijken en buurten. Met hier dus concreet het Pomppark en een nieuw landmark vol kunst!"

Op de plek waar het nieuwe Collectie Centrum Antwerpen komt, bevindt zich momenteel nog het zogenaamde Dienstgebouw D33 aan de Desguinlei 33. Dat zal afgebroken worden. Het gebouw heeft een te slechte conditiestaat en voldoet niet meer aan de huidige normen, waardoor een herbestemming niet gewenst is. Daarnaast knipt de huidige positie van het gebouw het toekomstige Pomppark Zuid in twee delen, wat de samenhang van het park tegengaat. Een heropbouw met exact dezelfde inplanting en oriëntatie in het park is daarom ook niet wenselijk. Voor de huidige invulling van het gebouw, het is een van de plekken waar de stad nachtopvang voor daklozen organiseert, wordt nog gezocht naar een nieuwe locatie.

Timing 

Deze architectuuropdracht houdt in dat het ontwerpteam een conceptontwerp en bijhorende kostenraming oplevert voor het Collectie Centrum Antwerpen. In een latere fase zal de opmaak van het aanbestedingsdossier en de uitvoering van de werken worden toegekend. 

De architectuuropdracht gebeurt in twee fasen: een selectiefase en een gunningsfase. Tijdens de selectiefase worden geïnteresseerden uitgenodigd om een aanvraag tot deelneming in te dienen. Op basis van de selectiecriteria worden vervolgens vijf kandidaten geselecteerd die mogen deelnemen aan de gunningsfase. De geselecteerde kandidaten ontvangen het bestek en worden uitgenodigd om op basis daarvan een offerte in te dienen. Op basis daarvan kiest de stad vervolgens aan wie ze de opdracht gunt.  

De uiterste datum om een kandidatuur in te dienen voor de selectiefase is maandag 18 september 2023 om 11 uur. Als alles vlot verloopt, wordt de selectiebeslissing genomen in november 2023 en de gunningsbeslissing in het voorjaar van 2024. 

Meer informatie 

Alle info over de oproep is te vinden op www.agvespa.be. Info over Pomppark Zuid in het in mei verstuurde persbericht.