Loodwaarden in bloed bij kinderen rond Umicore weer gedaald

Persbericht namens de werkgroep Milieu & Gezondheid Hoboken*

Woensdag 5 juni 2024

Sinds 1978 wordt de hoeveelheid lood in het bloed van kinderen die in de omgeving van de site van Umicore in Hoboken wonen opgevolgd. Dit voorjaar werd in het onderzoeksgebied, dat sinds het najaar van 2023 voor het eerst werd uitgebreid, een gemiddelde loodwaarde van 2,70 microgram per deciliter (µg/dl) gemeten. Dit is een sterke daling in vergelijking met het najaar van 2023 (3,45 µg/dl). Dit keer waren er geen kinderen met waarden van boven 10 µg/dl. Alle betrokkenen blijven maatregelen nemen om de impact van zware metalen op de buurt zo klein mogelijk te houden.

Opnieuw daling gemiddelde loodwaarden in bloed

Ook dit voorjaar organiseerde het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) in opdracht van het Departement Zorg van de Vlaamse overheid een bloedonderzoek bij kinderen. Het ging om kinderen van 1 tot 12 jaar die in de buurt van de site van Umicore in Hoboken wonen.

Het is de tweede keer dat het onderzoek in een wijdere omgeving plaatsvond, namelijk in de wijken Moretusburg, Hertogvelden, Visputten, Vinkenvelden en Kapelstraat. De resultaten van dit onderzoek kunnen nu voor het eerst vergeleken worden met de voorgaande resultaten van het najaar 2023.

In totaal namen 300 kinderen deel van de 684 die in het onderzoeksgebied wonen. De gemiddelde hoeveelheid lood in het bloed bij deze kinderen bedroeg 2,70 µg/dl. Dit is een sterke daling ten opzichte van het najaar van 2023, toen de gemiddelde loodwaarde nog 3,45 µg/dl bedroeg. De hoogste waarden werden gemeten bij kinderen die het dichtst bij de Umicore site wonen (Moretusburg en Hertogvelden). Continue opvolging blijft belangrijk om hun gezondheid te beschermen. Dit keer had geen enkel kind een waarde van boven 10 µg/dl, in tegenstelling tot 11 kinderen in het najaar van 2023.

In navolging van de verhoogde meetwaarde in het najaar van 2023 onderzocht de werkgroep Milieu & Gezondheid Hoboken mogelijke verklaringen voor deze meetwaarde. Verschillende pistes werden onderzocht. Het onderzoeksrapport en een samenvatting met aanbevelingen zijn online beschikbaar.

Luchtkwaliteit

De meetresultaten van de Vlaamse Milieumaatschappij tonen dat de jaargemiddelden voor lood, arseen en cadmium in fijn stof voor 2023 vergelijkbaar waren met de resultaten van 2022. In 2023 werden de Europese grenswaarde voor lood en de streefwaarden voor cadmium en nikkel gehaald. De streefwaarde voor arseen werd op twee meetplaatsen overschreden.

De eerste drie maanden van 2024 tonen vergelijkbare resultaten. De meetpost aan de Curiestraat toonde een kortstondige, sterke stijging van de hoeveelheid lood in de lucht als gevolg van wegenwerken in de onmiddellijke omgeving van de meetpost begin maart (zie voorgaand persbericht). Om hoge stofconcentraties zoals deze te beperken en te monitoren nam stad Antwerpen extra maatregelen voor het uitvoeren van publieke en private grond- en nutswerken.

In 2023 werd iets meer lood in neervallend stof (grovere stoffractie) gemeten aan de Curiestraat in vergelijking met 2022. Het gemiddelde van de vier andere meetplaatsen toont wel een daling van lood. In de eerste vier maanden van 2024 is er een lichte daling van lood in neervallend stof.

Omdat niet alle streefwaarden voor luchtkwaliteit worden gehaald, blijven alle betrokkenen maatregelen nemen om de impact van zware metalen verder te verkleinen. Zo schrijft de omgevingsvergunning van de site van Umicore in Hoboken de voorwaarden voor die de komende jaren moet worden gehaald op het vlak van uitstoot van zware metalen, de luchtkwaliteitsnormen en de maximale lood-in-bloedwaarden.

Humaan biomonitoringsonderzoek (HBM)

Het bredere HBM-onderzoek waarbij ook andere zware metalen worden gemeten bij 200 jongeren die in een straal van 3 kilometer rond de site van Umicore wonen, loopt nog steeds. Het eindrapport wordt eind 2024 verwacht.

Maatregelen Umicore

De site van Umicore in Hoboken investeert jaarlijks zo'n 25 miljoen euro in milieuverbeteringsprojecten. De maatregelen zijn er vooral op gericht om opwaaiend stof met daarin metalen deeltjes nog verder te verminderen en omgevingslucht uit de productiehallen nog verder te behandelen.

Het opwaaiend stof is het gevolg van logistieke en productieactiviteiten op het fabrieksterrein waar edele en andere metalen worden gerecycleerd. De meest recente milieuverbeteringsmaatregel is de ingebruikname van een extra luchtzuivering bij de afdeling edelmetaalconcentratie om het risico op stofverspreiding vanuit het gebouw verder te beperken.

Daarnaast onderzoekt Umicore in Hoboken het plaatsen van windschermen nabij de hoogoveninstallatie om opwaaiend stof te verminderen, in aanvulling op de 220 meter aan windschermen die in 2023 langs de Schelde werden geplaatst.

Umicore biedt ook ondersteuning aan buurtbewoners. Gezinnen wiens kinderen een verhoogde lood-in-bloedwaarde hebben, kunnen Umicore vragen hun woning gratis te laten onderzoeken op mogelijke loodbronnen. Zo werden tijdens deze eerdere onderzoeken enkele loden waterleidingen en loodhoudende verf aangetroffen. Umicore biedt daarnaast aan om woningen te ontstoffen bij verbouwingswerken en financiert een opvangaanbod voor kinderen van Moretusburg en Hertogvelden tijdens schoolvakanties.

Wijkwerking

Bewoners in het onderzoeksgebied te Hoboken kunnen terecht bij preventiewerker Liesbet De Groot via 0489 95 10 54 of liesbet.degroot@logoantwerpen.be.

De preventiewerker informeert buurtbewoners over:

vingerprikonderzoeken
aanbod van gratis onderzoek naar mogelijke loodbronnen in woningen en/of onderzoek van het kraanwater om mogelijke loden waterleidingen uit te sluiten
tips om je te beschermen tegen vervuiling
info over professionele reiniging van woningen
info over de financiële tegemoetkoming bij zorgondersteuning
info over het vrijetijdsaanbod tijdens de zomer

Alle informatie over de meetresultaten, acties tegen vervuiling en voorzorgen die men kan nemen staan ook op www.antwerpen.be/zware-metalen-in-hoboken.

Infomomenten voor burgers

Burgers kunnen deelnemen aan twee infomomenten:

Online infomoment

Vrijdag 7 juni van 19.30 tot 21.30 uur
Via www.infomomenthoboken.be

Fysiek infomoment

Maandag 10 juni van 19.30 tot 21.00 uur
Jeugd- en cultuurcentrum Gravenhof, Louisalei 7, 2660 Hoboken

*Persbericht namens de werkgroep Milieu & Gezondheid Hoboken die wordt voorgezeten door gouverneur Cathy Berx en bestaat uit: stad Antwerpen, Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH), Vlaamse overheidsdiensten (Departement Zorg, Vlaamse Milieumaatschappij, OVAM, AHH, Opgroeien), Umicore, scholen en centra voor leerlingenbegeleiding, huisartsen van Hoboken, district Hoboken, lokaal gezondheidsoverleg Antwerpen en Waasland.

Meer informatie over een specifiek onderwerp:

Perscontacten:

Halfjaarlijks bloedonderzoek en HBM: Carmen Franken Carmen.Franken@provincieantwerpen.be - 03 259 12 62
Luchtmetingen - Vlaamse Milieumaatschappij: Katrien Smet k.smet@vmm.be  - 0473 99 28 70
Umicore:  Caroline Jacobs, media relations manager  Caroline.Jacobs@eu.umicore.com - 0473 52 50 70