Uitzonderlijk hoge concentraties lood in fijn stof bij Umicore-site in Hoboken 

Op 1 en 5 maart 2024 werden uitzonderlijk hoge concentraties lood in fijn stof gemeten dicht bij de site van Umicore in Hoboken. De oorzaak van deze hoge waarden zijn wellicht wegenwerken waarbij onverwacht op een bedding van historische restproducten van de metallurgie werd gestoten. Het Departement Zorg verwacht geen acute gezondheidseffecten als gevolg van deze hoge dagpiekwaarden. 

De site van Umicore in Hoboken stelde in maart een verhoogd gemiddelde vast van lood in fijn stof aan een van haar meetposten in de wijk Moretusburg. Op 1 en 5 maart werden uitzonderlijk hoge concentraties lood in fijn stof gemeten. Umicore bracht de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) op de hoogte van haar meetresultaten, die de VMM daarna bevestigde op basis van gegevens van hun eigen meetlocaties op de hoek van de Curiestraat met de Standbeeldstraat in de wijk Moretusburg in Hoboken. 

Op 1 maart werd 9422 ng/m³ lood in fijn stof gemeten, de hoogste waarde sinds de start van de metingen in 2002. Op 5 maart mat de VMM nog 2223 ng/m³, een waarde 3 keer boven de maximale dagwaarde van 2023 (618 ng/m³). ​ 

Het glijdend jaargemiddelde van lood in fijn zwevend stof blijft wel onder de grenswaarde van 500 ng/m³. Op de overige twee meetlocaties van Umicore in de wijk werden normale maandgemiddelden vastgesteld voor lood in fijn stof. Ook de resultaten voor lood in grof uitvallend stof toonden geen verhoging aan voor maart. ​ 

Historische vervuiling tijdens wegenwerken oorzaak hoge waarden 

De oorzaak van de verhoogde concentraties lood in fijn stof ligt wellicht bij wegenwerken voor de aanleg van de groene zone door Umicore naast hun site, dicht bij de meetpost aan de Curiestraat. Tijdens de straatwerken stootte men waarschijnlijk op een bedding van historische restproducten van de metallurgie. Na deze vaststelling werden de werken onmiddellijk tijdelijk stilgelegd en afgedekt. De materialen werden met extra stofbeperkende maatregelen afgevoerd. 

Geen acute gezondheidsrisico’s 

Het Departement Zorg verwacht geen acute gezondheidseffecten als gevolg van deze hoge dagpiekwaarden. Dagdagelijkse blootstelling aan lood kan op lange termijn wel effecten met zich meebrengen en moet dus zo laag mogelijk gehouden worden. Daarom blijft het belangrijk om incidentele piekwaarden zoals die op 1 en 5 maart te vermijden. 

Joris Moonens van het Departement Zorg: “We verwachten bewustzijn en verantwoordelijkheidszin, niet alleen blijvend van het bedrijf en haar aannemer maar ook van alle andere aannemers om bij wegen- of bouwwerken in Hoboken er alles aan te doen om stofverspreiding zoveel mogelijk te vermijden.” 

Stad Antwerpen nam eind vorig jaar al maatregelen rond de verdere analyse en aanpak van stofhinder in de ruime regio rond de site van Umicore. De stad blijf uiteraard strikt toezien op de noodzakelijke maatregelen die aannemers moeten nemen om stofhinder te vermijden. ​ 

Ook blijft het voor omwonenden belangrijk om rekening te blijven houden met de tips om het contact met zware metalen te beperken. De preventiewerker in de wijk kan hen hierbij helpen. 

Acties om de impact van vervuiling te beperken 

De werkgroep Milieu & Gezondheid Hoboken blijft samen met alle betrokken partners actie ondernemen om het probleem van de historische vervuiling in de omgeving van Umicore en de impact daarvan op de gezondheid van buurtbewoners, verder te onderzoeken en aan te pakken. ​ 

De lopende vingerprikonderzoeken bij kinderen brengen de evolutie van de blootstelling aan zware metalen in kaart. Eind 2024 zullen de resultaten van het humane biomonitoringsonderzoek bij jongeren gekend zijn. Ook werd de voorbije 3 maanden gezocht naar verklaringen van de verhoogde lood-in-bloedwaarden uit het laatste bloedonderzoek bij kinderen. Deze resultaten en aanbevelingen worden in juni verwacht. ​ 

De site van Umicore in Hoboken blijft maatregelen nemen om de uitstoot van metalen in de omgeving maximaal te beperken. Om stofvorming van haar industriële activiteiten te voorkomen, past Umicore haar logistieke activiteiten aan en optimaliseert haar processen en installaties. ​ ​ 

Informatie over de acties die de site van Umicore in Hoboken neemt rond milieu en gezondheid staan op https://www.umicore.be/nl/our-sites/hoboken/milieu-en-gezondheid/.

Wijkwerking 

Bewoners uit de wijken dichtbij Umicore kunnen terecht bij preventiewerker Liesbet De Groot via tel. 0489 95 10 54 of via liesbet.degroot@logoantwerpen.be. De preventiewerker informeert buurtbewoners over: 

Informatie over de acties tegen vervuiling en voorzorgen die burgers kunnen nemen staan ook op https://www.antwerpen.be/zware-metalen-in-hoboken. ​ 

Persbericht namens de werkgroep Milieu & Gezondheid Hoboken die wordt voorgezeten door gouverneur Cathy Berx en bestaat uit: stad Antwerpen, Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH), Vlaamse overheidsdiensten (Departement Zorg, Vlaamse Milieumaatschappij, OVAM, AHH, Opgroeien), Umicore, scholen en centra voor leerlingenbegeleiding, huisartsen van Hoboken, districtsraad Hoboken, lokaal gezondheidsoverleg Antwerpen en Waasland.