Fierensblokken winnaar Prijs Wivina Demeester 2025 voor architectuur
Stad Antwerpen ontving vandaag de tweejaarlijkse Prijs Wivina Demeester in de categorie Architectuur, voor de gerenoveerde Fierensblokken in de Sint-Andrieswijk. De prijs is een initiatief van het Team Vlaams Bouwmeester dat excellent opdrachtgeverschap beloont, en het belang ervan benadrukt.
De Fierensblokken in de Sint-Andrieswijk, gebouwd in 1939, bestaan uit twee gebouwen van architect Gustave Fierens. Deze Belgische architect tekende vooral na de Eerste Wereldoorlog in een gematigd modernistische stijl. De blokken hebben een zeer typerend voorkomen, en bepalen daardoor sterk mee het uitzicht van de wijk. Van 2015 tot 2023 renoveerde AG Vespa de gebouwen duurzaam, met een focus op hedendaagse technieken en tegelijk veel oog voor de originele elementen.
Uit de 24 inzendingen werden de gerenoveerde Fierensblokken vandaag door de vakjury bekroond als winnaar in de categorie Architectuur. De jury waardeerde de inspanning die de stad leverde om een duurzame toekomst te bieden aan dit opvallende interbellumgebouw, dat een tijdlang bedreigd werd door sloop. En vooral ook de expliciete keuze en volgehouden inspanning om er opnieuw een vorm van betaalbaar wonen te realiseren.
Schepen voor wonen Patrick Janssens: "De Fierensblokken zijn het grootste sociale woningbouwproject uit het interbellum in de Antwerpse binnenstad. Met de doorgedreven renovatie en herontwikkeling ervan is de stad Antwerpen er niet enkel in geslaagd dit waardevolle erfgoed te behoeden voor sloop, maar eveneens de sociale waarde van het gebouwcomplex voor de lange termijn te garanderen. De 122 huurappartementen worden expliciet voorbehouden voor betaalbaar wonen."
Koen Kennis, schepen voor patrimonium en voorzitter van AG Vespa: “De iconische Fierensblokken van de al even iconische Sint-Andrieswijk ondergingen een stevige renovatie door AG Vespa. Hierdoor ziet dit voorbeeld van interbellumarchitectuur een mooie duurzame toekomst tegemoet, met naast bewoning ook acht nieuwe en vooral leuke handelspanden op het gelijkvloers. Of hoe architectuur, duurzaamheid, bewoning en middenstand elkaar met de Fierensblokken vinden in een mooi buurtverhaal. En dat bewijst deze prijs al helemaal.”
Renovatie
De Fierensblokken hebben nog steeds grote raampartijen, maar die zijn gerenoveerd met hoogrendementsbeglazing en nieuwe houten kozijnen. De gele baksteen werd terug eenvormig opgevoegd in originele stijl. Het nieuwe hoekpand kreeg geglazuurde bakstenen zoals het oorspronkelijke gebouw. AG Vespa verving de originele vloeropbouw en isoleerde de vloeren akoestisch.
Iedere inkomhal kreeg opnieuw gekleurde cementtegels in motief naar het origineel, en de terrazzo-trappenhallen bleven behouden. Net als de bronzen brievenbussen, huisnummers en deurbellen die voor de originele uitstraling zorgen. De oude liftkokers in gewapend glas voldeden niet meer, maar bleken bijzonder handig voor het wegbergen van brandhaspels en sfeervol uitlichten van de trappenhallen.
Nieuwe impuls naar oud model
De vernieuwde appartementen en commerciële handelsruimtes bezorgen de Sint-Andrieswijk een nieuwe impuls naar oud model. Aanleiding voor dit project was de vaststelling dat sociale woningbouwprojecten met erfgoedwaarde niet kunnen worden gerenoveerd binnen het financieringsplafond van een woonmaatschappij. Daardoor dreigde de afbraak. Stad Antwerpen kocht daarom in 2009 het complex van Woonhaven over, opdat de erfgoedwaarde in ere hersteld en bewaard kon worden. Door bovendien 122 budgethuurwoningen te realiseren voor een doelgroep die financiële moeilijkheden ondervindt op de private huurmarkt, blijft ook de sociale waarde van het complex gegarandeerd.
Mix van wooneenheden
In de realisatie is gezocht naar een mix van woongelegenheden: zowel studio's met collectieve gedeeltes als appartementen met 1, 2 en 3 slaapkamer(s). De plannen brachten het aantal wooneenheden terug van 194 naar 122, met als gevolg dat een gedeelte van de appartementen groter is geworden, tot 120 m².
Na de renovatie kwamen de appartementen stapsgewijs in verhuur, volgens het principe van budgethuren, waarbij de focus ligt op een aantal specifieke doelgroepen zoals starters, doorstromers van de sociale huurmarkt en eenoudergezinnen. Afgelopen voorjaar verhuisden de laatste huurders naar de nieuwe appartementen.
Commerciële ruimtes als impuls voor de wijk
Op het gelijkvloers zijn acht casco handelspanden voorzien, variërend in grootte tussen 100 en 247 m². Door het gebruik van grote ramen geven de commerciële ruimtes een doorkijk vanuit de straatzijde naar het binnenplein. Eind 2023 openden in de vier handelspanden aan de Kronenburgstraat een bakkerij, wijnbar, ijsjeszaak en een koffiebar. De vier panden aan de Nationalestraat werden sinds 2024 ingenomen door een interieurwinkel en kledingszaak, zeer recent kregen zij het gezelschap van een juwelier en shop met creatieve kaartjes en prints. De invulling van die laatste twee commerciële ruimtes vormt het sluitstuk van de renovatie van de Fierensblokken.
Alle informatie over de renovatie van de Fierensblokken is terug te vinden op https://www.agvespa.be/projecten/fierensblokken.
In de mediagalerij staat een reeks recente foto's van de gerenoveerde blokken. Opgelet, dit beeldmateriaal is uitsluitend bedoeld voor publicatie in de pers.
