Voorontwerp Stadspark goedgekeurd

Het district en de stad Antwerpen zullen de komende jaren het Stadspark terug opwaarderen naar zijn oorspronkelijke landschapsstijl, rekening houdend met de hedendaagse noden. Daarvoor keurden ze nu het voorontwerp goed, dat tot stand kwam na overleg met experts en omwonenden. Deze nota bevat uitgemeten plannen en gaat gedetailleerder in op de toekomstige aanpassingen. Het is een weergave van de genomen beslissingen en het verdere proces, van eventuele onduidelijkheden die vandaag nog op tafel liggen, en van verder te detailleren punten in de opmaak van het definitieve ontwerp. Op zondag 9 oktober 2022 volgt een nieuw dialoogmoment met de omwonenden en betrokken parkbezoekers. Op basis van die dialoog en de verdere inbreng van experts zullen district en stad uiteindelijk het definitieve ontwerp laten uitwerken.

In oktober 2020 werd ontwerpteam OMGEVING + HydroScan + Yellow Window aangesteld voor de opmaak van het herwaarderingsplan voor het Antwerpse Stadspark. Hun voorontwerp houdt rekening met het beschermde statuut van het park en vertrekt vanuit het al opgestelde en goedgekeurde Erfgoedbeheerplan, dat de belangrijkste krijtlijnen uittekende. Het voorontwerp beschrijft een meer gedetailleerde visie: een divers park voor diverse gebruikers en een klimaatpark in het hart van de stad, met de historiek als leidraad voor de ruimtelijke kwaliteit.

Zes accenten in het voorontwerp

1. Padenstructuur

De padenstructuur blijft grotendeels zoals ze nu is. De nieuwe breedtes werden vastgelegd op vier meter voor de buitenlus en drie meter of smaller voor de overige paden, naar analogie met het ontwerp van Keilig. De fietsverbinding en paden met sterke hellingsgraad worden aangelegd in uitgewassen beton. De overige paden in gebonden porfiersplit, zoals gebruikelijk in de andere parken in de stad.

Verkeersveilige verbindingen tussen het park en de omliggende wijken zijn belangrijk. Die worden geconcretiseerd in andere trajecten, maar vanuit het Herwaarderingsplan worden alvast volgende aandachtspunten meegegeven:

• Veilige verbinding van wandelpaden tussen het Stadspark, de Rubenslei en de Louiza-Marialei. Met aandacht voor de hoofdingang als evenementzone.
• Verbinden van de parktoegangen met de oversteekplaatsen van de Van Eycklei.
• Bijzondere aandacht voor de zichtbaarheid in de Quinten Matsijslei tussen gemotoriseerd verkeer en voetgangers op de extra oversteekplaats ter hoogte van de Van Leriusstraat.

Districtsschepen voor groenvoorziening en parken Tom Van den Borne: “In de Louiza-Marialei wordt ook de parkeergelegenheid aangepast, in functie van de bomen en het gebruik van de open zone. De naar we hopen positieve impact op de groei van de bomen wordt in de volgende fase verder onderzocht. De haakse parkeerplaatsen worden gewijzigd naar langsparkeren. Tussen de bomenrijen worden paden in halfverharding aangelegd die de link maken met de Frankrijklei.”

2. Groen

Het voorontwerp legt een groenstructuurplan vast. Vooral de randen van de groenmassieven zullen grondig aangepakt worden. Dat zal visueel de grootste impact hebben. Het doel is om de huidige eentonige beplanting van sneeuwbes in te dijken en te vervangen door een aantrekkelijkere en meer diverse beplanting van lage en hoge heesters.

Extensieve graszones in het park worden tot een minimum beperkt omdat de hoge gebruiksdruk dit niet toelaat. Maar langs de graslanden die wel extensief beheerd worden, hoofdzakelijk langsheen de oevers van de vijver, wordt ook een intensiever beheerde strook voorzien aan de zijde van de verharding. Deze wordt frequenter gemaaid en laat ook zien aan de bezoekers dat het extensieve grasland een bewuste keuze is.

3. Meubilair

Het bestaande parkmeubilair wordt volledig vervangen. Dus alle banken, verlichtingspalen, infoborden, vuilnisbakken en aanverwanten worden vernieuwd.

De kunstwerken in het park krijgen een aanpak op maat. Enkele beelden krijgen accentverlichting. Het standbeeld ‘Moeder en Kind’ wordt verplaatst. Voor het ‘Monument voor het Vijfde Linieregiment’ wordt nog een nieuwe locatie gezocht. De gedenktekens die tijdelijk naast het Monument der Gesneuvelden opgesteld werden, verhuizen naar de vernieuwde Scheldekaaien.

Rondom het noordelijke deel van de vijver werd de afsluiting reeds verwijderd. De afsluitingen rond de extensief beheerde zones zullen blijven staan tot wanneer het herwaarderingsplan wordt gerealiseerd. Het voorontwerp herhaalt de doelstelling om de bestaande afsluiting overal weg te halen.

In de toekomst zal het Stadspark niet helemaal verlicht worden. De buitenlus, de doorsteek van de Van Eycklei via de Keiligbrug naar de Louiza-Marialei en de skatezone worden verlicht, samen met nog enkele accenten. In het voorontwerp wordt in functie van de veiligheid ook verlichting voorzien ter hoogte van het speelterrein en Grand Café Capital. In totaal gaat het om vier verlichtingslussen, die elk ingesteld kunnen worden volgens de specifieke functies en behoeften van de plek.

4. Plein Monument der Gesneuvelden

Het plein rond het oorlogsmonument kreeg in het voorontwerp een verdere uitwerking in detail. De toegang langs de Van Eycklei wordt daarbij iets opgeschoven, om een betere doorstroom te creëren rond het monument. De westelijke toegang sluit beter aan op de zebrapaden vanuit de omringende straten, en op de zichtas richting het monument. Hier wordt ook extra ruimte voorzien voor wachtende fietsers en voetgangers om het kruispunt over te steken. Voor het Monument der Gesneuvelden voorziet het voorontwerp een speelfontein. Wanneer deze uitstaat, biedt het plein ruimte voor herdenkingen of evenementen.

5. Waterbeheer

Het huidige waterpeil van de vijver schommelt sinds het invoegen van de bemalingsstrategie rond 2 meter TAW. Bij het bepalen van het beoogde streefpeil zijn er een aantal uitgangspunten: de erfgoedwaarde, de bestaande waterproblematieken en duurzaam watergebruik, en het belang van de vijver in een klimaatrobuuste stad.

Schepen voor openbaar domein Erica Caluwaerts: “Door middel van een stappenplan streven we naar het behoud van een constant waterpeil in de Stadsparkvijver. De eerste stap is het droogvallen van de vijver tegengaan, de tweede het verhogen van het peil richting 2,4 meter en de derde het bekomen van het uiteindelijke streefpeil rond de 3,5 meter. We gebruiken hiervoor onder meer het bemalingswater van Den Bell, maar ook het regenwater van de omliggende straten zal maximaal afgeleid worden naar de vijver. Niet onbelangrijk in het plan is dat er op 4 meter een noodoverloop voorzien is, zodat de vijver een rol kan blijven spelen in de waterveiligheid van de omliggende wijk.”

Er wordt verder onderzoek verricht naar de impact van een verhoogd waterpeil op de bestaande bomen rond de vijver en hun wortels. De bomen hebben zich aangepast aan het lage waterpeil, waardoor het verhogen van het waterpeil potentieel tot de uitval van een reeks bomen leidt. Mogelijk heeft dit nog een impact op het tot nu toe geformuleerde streefpeil.

Het verhoogde waterpeil zal ook een effect hebben op het kleine eilandje aan de westzijde van de vijver. Op de plannen werd een zoekzone aangeduid waarbinnen verder onderzoek verricht zal worden naar het effect van verschillende waterpeilen. Belangrijk is dat een deel van de zone permanent onder water staat. Om betreding van het eiland tegen te gaan en om fauna en flora de kans te geven zich te ontwikkelen.

6. Speelterrein

Voor het vernieuwen van de bestaande speeltuin loopt een versneld traject. Het districtscollege keurde in maart 2022 het definitieve ontwerp goed. In functie van het beschermen van het bestaande bomenbestand en een haalbaar onderhoud werd gekozen voor twee aansluitende speelzones. In de speelzone 0-4 jaar wordt een derde van de speeltoestellen voor de allerkleinsten gereserveerd. De speeltoestellen worden aan elkaar gelinkt door een palenbos. In de speelzone +4 jaar worden verschillende speltypes verwerkt. De hoogste toestellen worden aan de oostzijde voorzien, waardoor de historische zichtas gevrijwaard blijft. De hoogte van de huidige klimspin geldt als maximale hoogte voor het nieuwe ontwerp. De start van de aanleg van het speelterrein is voorzien in september 2023.

Fasering

De werken in het Stadspark worden gefaseerd aangepakt, maar vertrekken vanuit een integrale aanpak. Dit kan volgens thema en per ruimtelijk samenhangend geheel.

Schepen voor stads- en buurt onderhoud en groen Els van Doesburg: “Deelzone per deelzone kan worden aangepakt en afgewerkt, waardoor een constante toegankelijkheid en gebruik van het park mogelijk is. Op die manier wordt geen kaalslag in het beschermde monument veroorzaakt en ziet de buurt sneller een afgewerkt resultaat.”

Dialoogmoment

De omwonenden en parkbezoekers worden ingelicht over het voorontwerp met een nieuwsbrief en info in het Stadspark zelf. Op zondagnamiddag 9 oktober 2022 volgt een nieuw open dialoogmoment voor iedereen die zich betrokken voelt bij het Stadspark. Het voorontwerp is in te kijken via de webpagina www.antwerpenmorgen.be/stadspark. Buurtbewoners en gebruikers van het park zullen ook tijdens de laatste fase van het ontwerpproces betrokken worden.

Copyright headerbeeld: OMGEVING