Masterplan Droogdokkensite goedgekeurd

Vrijdag 1 juli 2022

Het masterplan voor de Droogdokkensite aan de Antwerpse Scheldekaaien is goedgekeurd. Hiermee worden de ambities voor de ontwikkeling van de unieke site tot één grote publieke maritieme belevingssite vastgelegd. Als alles vlot verloopt, starten in 2024 de werken voor de eerste fase van de herontwikkeling.

De Droogdokkensite in het noorden van Antwerpen is een uniek landschap van 11 hectare met bijzonder industrieel en bouwkundig erfgoed. Ze wordt begrensd door de Schelde, de Royerssluis, het Kattendijkdok en het Sasdok. Naast de 9 historische, beschermde droogdokken bevat ze 2 grote gebouwenclusters, 2 pomphuizen en enkele kleinere verspreide bijgebouwen. Ook de 2 loodsen aan de westzijde van de Droogdokkenweg in het toekomstige Droogdokkenpark maken deel uit van de site.

Maritieme belevingssite

De ambitie is om van dit gebied een ontmoetingsplek te maken gericht op de beleving van maritiem erfgoed, havenerfgoed en de havendynamiek. Centraal daarbij staan het behoud van het erfgoed, kennisoverdracht, en de bezoekers dichter bij de haven en het water brengen. Voor de realisatie neemt stad Antwerpen meerdere programma-onderdelen op o.a. voor het MAS, Jeugd en de Stadshavendienst. Het APB Havencentrum van de provincie Antwerpen ontwikkelt er in samenwerking met Port of Antwerp-Bruges een Havenbelevingscentrum. De buitenruimte met schepen en industrieel erfgoed uit de collectie van het MAS zal de verschillende onderdelen met elkaar verbinden. Met de ontwikkeling van de Droogdokkensite als maritieme belevingssite onderstreept stad Antwerpen haar identiteit als havenstad en stad aan de stroom. 

Masterplan

Er is nu een masterplan goedgekeurd met een concrete toekomstvisie voor de hele site. Het werd opgemaakt door het architectenbureau Atelier Kempe Thill, samen met LAND voor de buitenruimte en Origin voor de restauratieve delen. Het masterplan bevat de zone met de droogdokken, inclusief de 2 gebouwenclusters (AWN1 en AWN2); de noordelijke kop aan het vijzelgemaal aan de Royerssluis; en de loodsen in het (toekomstige) Droogdokkenpark. Het plan tekende de lijnen uit voor het aanwezige erfgoed, de buitenruimte en de gebouwen op de site.

Schepen voor stadsontwikkeling Annick De Ridder: “We hebben als stad al te lang met onze rug naar de Schelde geleefd. Daar brengen we tijdens deze legislatuur stevig verandering in. De Droogdokkensite wordt hiervan een uitstekend voorbeeld. Met veel openbare ruimte gecreëerd volgens de principes van vergroening en verblauwing naast 9 historische droogdokken, 2 pomphuizen en een heus Havenbelevingscentrum wordt dit dé plek waar de stad de haven omarmt.”

Erfgoed

De Droogdokkensite is met haar 9 droogdokken en 2 pomphuizen bijzonder waardevol industrieel erfgoed. Het masterplan zet in op een maximaal behoud van beschermd en niet-beschermd erfgoed, waardoor het ruwe en authentieke karakter van de site behouden blijft. De 9 dokken en pomphuis 1 worden gerestaureerd. Dat pomphuis wordt een polyvalente ruimte met veel lichtinval. Van elke type dok zal er een nat/werkend en een droog dok zijn, en ze zullen allemaal heel zichtbaar zijn voor het publiek en elk een eigen bestemming krijgen:

• dok 1: nat dynamisch dok voor pleziervaarten en erfgoedschepen;
• dok 2: nat statisch dok voor de erfgoedcollectie van het MAS;
• dok 3 en 4: werkende dokken voor restauratie en herstelling van schepen;
• dok 5: nat statisch dok voor de erfgoedcollectie van partners en MAS;
• dok 6: droog dok voor evenementen;
• dok 8: nat dok (invulling nog te bepalen);
• dok 9: droog dok (invulling nog te bepalen);
• dok 10: nat dok als hub voor nooddiensten.

Buitenruimte

De Droogdokkensite wordt een autovrije publieke ruimte met behoud van het authentieke karakter. Er komen ook twee pleinen: een inkomplein tussen de gebouwen AWN1/AWN2 en dok 1, en een nieuw evenementenplein tussen dok 6 en 8 in het hart van de site. Dit zal samen met evenementendok 6 de publiekstrekker worden.

Gebouwen

Op de site staan meerdere clusters van gebouwen. Daarnaast zijn er een aantal kleinere bijgebouwen. Het masterplan bepaalt voor elke cluster de uitgangspunten, die als leidraad dienen voor de verdere ontwikkeling van de site.

• Cluster AWN1/AWN2: beide gebouwen worden getransformeerd om de maritieme belevingssite te ondersteunen. Voor AWN1 ligt de focus op de maritieme collecties. AWN2 richt zich met het Havenbelevingscentrum, pomphuis 1 en ruimtes voor jeugd op de publiekswerking.
• Cluster Droogdokkenplein: op het nieuwe Droogdokkenplein staan enkele gebouwen bij elkaar. Pomphuis 2 zal in dienst blijven en ingezet worden bij de scheepsherstellingsactiviteiten in dok 4. De blikken loods krijgt een toegankelijke uitstraling en zal ondersteuning bieden bij evenementen.
• Cluster schepenhal: de twee bestaande loodsen aan de westzijde van de Droogdokkenweg worden grondig ​ getransformeerd tot een kijkdepot voor de maritieme collectie van het MAS.
• Cluster noordelijke kop: deze omgeving biedt ruimte voor het vijzelgemaal van Aquafin en een publieke parking.
• Cluster bijgebouwen: de bijgebouwen, verspreid over de site, krijgen een nieuw functie. Ze kunnen onder andere gebruikt worden als opslagruimte. De atoomschuilkelders kunnen in het kader van de biodiversiteit ingezet worden als onderkomen voor vleermuizen, en om het erfgoedverhaal op de site toe te lichten voor het publiek.

Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur: “De Droogdokkensite is een schitterende herinneringsplek voor de Antwerpse havengeschiedenis, het is een onvervalst stuk maritiem geheugen van de stad. De vaartuigencollectie van het MAS wordt er gekoesterd en onderhouden, en verscheidene verenigingen restaureren er hun drijvend maritiem erfgoed. De site is bovendien een bruisende culturele hotspot, het ganse jaar door. Met de goedkeuring van het masterplan voor deze site wordt de plek verder ontwikkeld en krijgt het Eilandje er alweer een knappe troef bij!”

Schepen voor jeugd Jinnih Beels: “De site is al geruime tijd de thuishaven van Stormkop, die er, naast een unieke plek, ook een unieke werking heeft uitgebouwd voor jongeren. Voor hen betekent de nieuwe Droogdokkensite een upgrade, maar de herontwikkeling biedt ook daarnaast ruimte voor onze jeugd. Zo zijn er tussen de verschillende partners heel wat samenwerkingsmogelijkheden in het kader van maritieme beleving voor jongeren. Het is immers belangrijk dat ook zij kunnen gebruikmaken van en kennismaken met dat aspect van hun stad.”

Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor het APB Havencentrum: “Nu het masterplan goedgekeurd is, zal de provincie verder vorm geven aan de plannen voor het Havenbelevingscentrum dat dus fungeert als toegangspoort tot de achterliggende dokken. Om dit waar te maken investeert de provincie 8,5 miljoen euro. We willen de rol van de haven benadrukken als een plek voor kansen op economisch, maatschappelijk en individueel vlak. Het Havenbelevingscentrum moet ook een toegangspoort voor jongeren tot de haven worden. De haven is immers doorheen de eeuwen de economische katalysator bij uitstek én de motor van innovatieve ontwikkelingen geweest, en dat op wereldniveau.”

Fasering

De hele herontwikkeling word gefaseerd uitgevoerd, van zuid naar noord. Eind 2022 wordt een voorontwerp goedgekeurd, in 2023 voorziet het ontwerpteam een definitief ontwerp en start de vergunnings-en aanbestedingsprocedure. Als alles volgens plan verloopt, starten de werken voor de eerste fase in 2024. De volledige ontwikkeling van alle gebouwen en publieke ruimte zal ongeveer 10 jaar in beslag nemen.

Over de Droogdokkensite

De Droogdokkensite ligt in het noorden van Antwerpen en bevindt zich tussen de Kattendijksluis in het zuiden en de Siberiabrug in het noorden. De site maakt deel uit van het Droogdokkeneiland dat een van de 7 deelgebieden is van het masterplan Scheldekaaien. Aan de Schelde ligt het (toekomstige) Droogdokkenpark met onder meer de Belvédère, dat deel uitmaakt van het Droogdokkeneiland.

Tot eind 2017 was de Droogdokkensite in gebruik door het Algemeen Werkhuis Noord (AWN), een afdeling binnen Port of Antwerp-Bruges die instond voor het onderhoud, de renovatie en de herstelling van sleepboten, baggertuigen, vlotkranen, enzovoort. Eind 2017 verhuisde AWN meer noordelijk de haven in en werd de hele Droogdokkensite door Port of Antwerp-Bruges overgedragen aan stad Antwerpen. De Droogdokkensite, met zijn 9 beschermde droogdokken, wordt vandaag al gebruikt door verschillende actoren:

• het MAS, om een deel van de maritieme collectie onder te brengen;
• de dienst Behoud en beheer, voor de zorg van deze collectie;
• de stadshavendienst;
• partners van het maritiem erfgoed, om aan eigen schepen en die van de MAS-collectie te werken;
• sociale tewerkstellingsorganisaties;
• de jeugdwerkingen van Stormkop en Man Overboord.

Zij behouden ook in de toekomst een plek op de site.

In de mediagalerij vindt u de luchtfoto van het gebied en de toekomstbeelden. Dit beeldmateriaal is uitsluitend bedoeld voor publicatie in de pers.